ترجمه، فعالیتی هدفمند (با توضیح نگرش های نقش گرا)

«ترجمه؛ فعالیتی هدفمند.» آیا این عبارت واضح نیست؟ آیا همۀ فعالیتهای بشر دارای هدف یا چیزی شبیه به آن نیست؟ معنای اینکه می‌گوییم «ترجمه - که در این کتاب همیشه شامل ترجمۀ شفاهی هم میشود، مگر اینکه خلافش ثابت شود - فعالیتی هدفمند است»، چیست؟
عنوان کتاب نمی‌خواهد چیزی را به شما بگوید که قبلاً نمی‌دانستید؛ بلکه صرفاً جنبه‌های موردتوجه ترجمه در این کتاب را بیان می‌کند. عنوان اصلی بیشتر نقش ارزیابی دارد تا ارجاعی. بخش ارجاعی، عنوان فرعیِ «با توضیح نگرش‌های نقش‌گرا» را دارد. بنابراین این کتاب به توضیح نگرش‌های نقش‌گرای ترجمه می‌پردازد. «نقش‌گرا» به‌معنای تمرکز روی نقش یا نقش‌های متون و ترجمه‌هاست. نقش‌گرایی واژهای کلی برای نظریه‌های مختلفی است که به نگرش ترجمه از این طریق می‌پردازد؛ گرچه آنچه ما آن را نظریۀ هدفمندی می‌نامیم نیز نقشی اساسی در گسترش این قضیه داشته است. تعدادی از متخصصان ضمن تأکید بر نقش‌گرایی، از نظریۀ هدفمندی الهام می‌گیرند؛ بدون اینکه خود را چیزی شبیه «هدفمندان» بنامند. بنابراین باید نقش‌گرایی را به‌عنوان نگرشی کلی در نظر گرفته، سعی در تمیز اجزای آن در صورت امکان و نیاز داشته باشیم.
عنوان ما بر این نکته تأکید می‌کند که ترجمه فعالیت است. این بدان معناست که نظریۀ ترجمه را می‌توان به نظریۀ کنش یا فعالیت بشری تعمیم داد. ویژگی‌های نظریۀ کنش نیز ممکن است به توضیح برخی جنبه‌های ترجمه کمک کند.
کنش‌ها یا فعالیت‌های بشری توسط «عوامل»، افراد ایفاکنندۀ نقش، اجرا می‌شود. افراد با ایفای نقش فرستنده در یک رابطه، اهدافی ارتباطی دارند که سعی می‌کنند به‌وسیلۀ متون بدان دست یابند. افراد دیگری که نقش دریافت‌کننده را بازی می‌کنند نیز اهداف ارتباطی دیگری دارند. ارتباط ازطریق رسانه و در موقعیت‌هایی با محدودیت زمانی و مکانی صورت می‌گیرد. هر موقعیت خاصی تعیین‌کنندۀ افراد و نحوۀ ارتباط آنهاست و توسط افراد در حال تعامل تغییر می‌کند. موقعیت‌ها جهانی نیستند، اما در عوض، در محیط فرهنگی شکل می‌گیرند که آن موقعیت را تعیین می‌کند. بنابراین زبان را باید بخشی از فرهنگ در نظر گرفت. و ارتباط نیز توسط محدودیت‌های موقعیت موجود در آن فرهنگ تعیین می‌شود.