تصویر ذات گرایانه و علمی جهان

بحث از ذات در متافیزیک ارسطو، و سپس در سنت مشائی، فلسفه غرب و فلسفه اسلامی اهمیتی بنیادین داشته است. با نفی امکان شناخت ذات اشیا در سنت کانتی و نوکانتی، و به ویژه با انکار متافیزیک در پوزیتیویسم منطقی سخن گفتن از ذات اشیا ناممکن شد. اما با طرح دوباره متافیزیک در فلسفه علم و تلاش برای تبیین متافیزیکی رفتار فیزیکی و شیمیایی و زیستی اشیا و قوانین طبیعی، ذات‌گرایی با نگرش علمی وارد مرحله تازه‌ای شد. این نگرش با بحث از «کلی»ها و «نوع طبیعی» در چارچوب «متافیزیک علم» غنای درخور توجهی یافت. کتاب حاضر فرآیندی از ذات‌گرایی سنتی تا ذات‌گرایی علمی است که به چیستی ذات عناصر تشکیل‌دهنده این جهان می‌پردازد. به لحاظ تاریخی ریشه ذات‌گرایی به سنت ارسطویی –ذات‌گرایی سنتی- بازمی‌گردد، بنابراین فرآیند تولید محتوا با طرح موضوع ذات‌گرایی ارسطو آغاز شده است. در ذات‌گرایی ارسطو، ویژگی‌ها، ذات شی هستند و ذات شی بیان‌کنندۀ تعریف شی است. این تقریر از ذات‌گرایی با نقدهای لاک و تجربه‌گرایان بر متافیزیک و به تبع آن ذات مواج بوده است به طوری که باب گفت‌وگو درباره ذات‌گرایی تا اواخر قرن 1‍7 گشوده نشد. از قرن 17 به بعد، با مطرح شدن نظرات دکارت، نیوتن، لاک و لایبنیتس و از طرفی افول پوزیتیویسم منطقی در نیمه دوم قرن بیستم، مجددا رویکرد متافیزیکی و مباحث مربوط به آن مطرح شد. این فضا فرض ذات و امکانی برای تبیین رفتار عناصر ذاتی تشکیل‌دهندۀ این جهان بر پایۀ آن را مهیا ساخت. بنابراین جریان ذات‌گرایی نوین توسط متافیزیک‌دانان احیا شد. در این جریان عناصر تشکیل‌دهنده این جهان با تعاریف و مشخصه‌هایی تحت انواع طبیعی معرفی می‌شوند. انواع طبیعی و ویژگی‌های ذاتی آن‌ها جایگاه خاصی در ذات‌گرایی علمی دارند. در کتاب حاضر طرح و بسط این جایگاه و تصویر علمی جهان از منظر برایان الیس به عنوان یکی از متافیزیک‌دانان معاصر مطرح در عرصه ذات‌گرایی علمی صورت می‌گیرد...